اجناسي كه مشتري‌ها به اعتماد نام‌ها و مارک‌ها به سراغ آنها مي‌روند و حتي پول زيادي هم بابت آن پرداخت مي‌كنند، اما كسي تضمين‌كننده سلامت و كيفيت آن‌ها نيست. در نهايت، اگر هم مشکلي در اين محصولات وجود داشته باشد، هر چقدر علمي هم باشد، به واسطه قدرتمندي شرکت‌هاي بزرگ تجاري، اين دانشمندان هستند که مجبور به عقب نشيني مي‌شوند و مصرف کنندگان از همه جا بي‌خبر نيز بهاي آن را مي‌پردازند.
اين بار موضوع چالش، محصول پُر مصرفي براي خانم‌ها يعني رُژ لب است. همين چند روز قبل، محققان در رابطه با وجود سرب در مارک‌هاي مشهوري از رژ لب به مصرف کنندگان هشدار دادند. با اين‌حال و با وجود مستندات علمي، شرکت‌هاي بزرگ و قدرتمند توليد کننده لوازم آرايش، زير بار نرفته و وجود سرب در رژ لب‌ها را خطرناک نمي‌دانند.
قضيه از آنجا شروع شد که گروهي از محققان بي‌طرف در 33 نمونه از رُژ لب‌هاي مارک دار و معروف، درصدي از سرب را يافتند که در ترکيبات هيچ کدام از آنها نامي از اين ماده برده نشده بود.
اين آلودگي در انواع قرمز رنگ برخي از مارک‌ها بيشتر بوده و ساير محصولات نيز تا حدودي سرب در خود داشته‌اند. البته، از آنجا که بسياري از اين مارک‌هاي معروف در رقابت با يکديگر قرار دارند، آزمايش‌ها براي تعيين درصد سلامت محصولات آرايشي در آزمايشگاه‌هاي کاملا مستقل صورت گرفت. با‌اين‌حال، نتايج تحقيق حاکي از آن بود که ميزان سرب موجود در اين محصولات 3 برابر بيشتر از مقدار مجاز تعيين شده است.
چرا استفاده از سرب را محدود نمي کنند
نتايج فوق اين سؤال را به وجود مي‌آورد که چرا اداره غذا و داروي ايالات متحده هيچ نوع محدوديتي براي استفاده از سرب در رژ لب‌ها وضع نکرده است؟ در حالي که محققان مدعي معتقدند، سرب به کار برده شده در اين محصولات بايد به همان ميزان استانداردي باشد كه براي آب نبات‌ها وضع شده، چرا كه رُژ لب هم از سوي خانم‌هاي مصرف کننده بلعيده شده و وارد دستگاه گوارش مي‌شود و بنابراين خطر برابري را هم براي مصرف‌کنندگان در بر دارد.
از سوي ديگر، يك مطالعه ديگر که مارک‌ها را از روي قيمت و سلامتشان بررسي کرده، نشان دهنده اين واقعيت ناخوشايند است که مارک‌هاي ارزان‌تري نظير Revlon مقدار بسيار کمتري از سرب را در برابر مارک‌هاي گران‌تر و خاص‌تر مثل Dior دارند. اوضاع در مورد ساير مارک‌هاي معروف و گران ديگر هم کمابيش به همين شکل است.
در پايان بررسي‌هاي انجام شده، اقلام زير به‌عنوان پُرسرب‌ترين انواع رژ لب‌ها معرفي شدند؛ با اين توضيح كه ppm، واحدي براي اندازه گيري آلودگي‌هاي موجود در مواد بوده و سازمان غذا و داروي آمريكا، ميزانppmت 1/0 سرب در آب نبات‌ها را مجاز مي‌داند:
- رژ لب قرمز پُر رنگ L'Oreal با نام تجاري L’Oreal Colour Riche True Red داراي ppmت 65/0 سرب
- رژ لب شرابي کلاسيک L'Oreal با نام تجاري L’Oreal Colour Riche Classic Wine حاويppmت 58/0 سرب
- رژ لب قرمزپررنگ Cover Girl با نام تجاري Cover Girl Incredifull Lipcolor Maximum Red حاويppmت 56/0 سرب
- رژ لب قرمز Dior با نام تجاري Dior Addict Positive Red حاوي ppmت 21/0 سرب
تهديدات سربي
سرب ماده‌اي سمي است که مهم‌ترين اثرش را بر سامانه اعصاب مي‌گذارد. آلودگي سرب در دراز مدت، سبب کاهش يادگيري، دشواري در زبان آموزي و ايجاد اختلالات رفتاري در افراد مي‌شود.
مصرف مقادير سمي سرب، همچنين باعث کاهش بهره هوشي(IQ) شده و پرخاشگري را در افراد افزايش مي‌دهد.
زنان باردار و کودکان نيز از آسيب پذيرترين گروه‌ها در برابر آلودگي با سرب به‌‌شمارمي آيند، چراکه اين ماده به راحتي از جفت عبورکرده، وارد مغز جنين مي‌شود و از رشد و تکامل طبيعي آن جلوگيري مي‌کند.
از اين رو، گروه‌هاي طرفدار سلامت لوازم آرايشي، خواستار بازبيني فرمول محصولات آرايشي آزمايش شده و حذف سرب از ترکيبات اوليه رژ لب‌ها، توسط شرکت‌هاي توليد کننده شده‌اند. آنها همچنين خواستار وضع قوانين سخت گيرانه‌تر سازمان غذا و دارو(FDA) در حمايت از مصرف کنندگان خانگي لوازم آرايشي هستند.
توليدکنندگان کوتاه نمي‌آيند
در مقابل، گروه‌هاي صنفي توليدكننده و فروشنده لوازم آرايشي نيز در پاسخ به اين ادعاها و با هدف حمايت از شرکت‌هاي بزرگ توليد کننده لوازم آرايشي، بيانيه‌اي صادر کرده‌اند.
در اين بيانيه آمده است: «با وجود اهانت‌هاي پيوسته مدعيان در سال‌هاي اخير، حقيقت اين است كه سرب، ماده‌اي نيست که به شکل عمدي در محصولات آرايشي مورد استفاده قرار گرفته باشد و از ترکيبات آن به شمار آيد، بلکه ماده‌اي است که به شکل طبيعي در تمام محيط‌ها وجود دارد و همه افراد خواسته يا ناخواسته به شکل روزانه با خوردن، آشاميدن و حتي تنفس کردن، در معرض آن قراردارند.
از سويي ديگر، ميزان سربي که از طريق استفاده از رژ لب، وارد بدن خانم‌هاي مصرف کننده مي‌شود، هزار بار کمتر از ميزان سربي است که ممکن است از راه خوردن، نفس کشيدن و نوشيدن آب به بدن آنها وارد شود.»
در ادامه اين بيانيه تأكيد شده كه نه تنها سازمان غذا و داروي آمريکا (FDA)، ميزان معيني از سرب را براي بزرگسالان، کودکان و زنان باردار خطرناک اعلام کرده، بلکه انجمن عطر و لوازم آرايشي آمريكا نيز قوانين محدود کننده ديگري بر آن افزوده که به ميزان سرب موجود در رنگ‌هاي مصرفي براي رژ لب‌ها مربوط مي‌شود.
اين انجمن همچنين اعلام كرده كه بررسي‌هاي مداومي را براي کسب اطمينان از عدم ميزان خطرناک سرب در لوازم آرايشي در برنامه‌هاي معمول خود دارد که تمام محصولات ياد شده در گزارش طرفداران سلامت محصولات آرايشي، از آن سربلند بيرون آمده‌اند. با تمام اين اوصاف، کارخانه‌هاي لوازم آرايشي مدعي‌اند در تلاشند که ميزان سرب در محصولات خود را رفته رفته کاهش دهند و مي‌گويند در 10 سال گذشته نيز آلودگي‌ها و ناخالصي‌هاي موجود در اين محصولات از جمله سرب كاهش يافته است.
با اين‌ حال، تحقيقات محققان نشان داده است هنوز هم نمي‌توان از سلامت كامل اين محصولات اطمينان حاصل كرد.