خلاصه : اگر درباره انواع مو، علل ریزش مو، مراحل ریزش مو، رویش موهای زاید، مو در هر قسمت از بدن به چه اندازه رشد میکند و اطلاعاتی در این باره میخواهید مطالعه این مقاله را به شما توصیه میکنیم.
در پوست سر يك فرد معمولي 100 هزار تار مو، در افراد با موهاي قرمز 90 هزار، در افراد با موهاي مشكي 110 هزار و افراد با موهاي بلوند 150 هزار تار مو موجود ميباشد. در سـر بچـه در هــر سانتي متر مربع سر 1100 پياز مو وجود دارد كـه ايـن تعـداد در سـن 25 ســالگي به 600 و در سن 30 الـي 50 سـالـگـي بـه 250 الـي 300 تـار مـو كـاهــــش مـييابد. از هر پياز مو در حدود 25 تار مو (پس از ريزش تـار مو قبلي) در طول حيات فرد رويش مي كند كه هر كدام از آنها سالها باقي مي ماند. مو از پروتئـيـنـي بـنـام كـــراتين تشكيل يافته است اين همان ماده اي است كه سـازنــده پر پرندگان، ناخن، سم و چنگـال حيوانات مي بـاشد. خود كـراتـيـن عـمدتـا از اسـيـد آمــينه سيستئين (CYSTEINE) تشكيل يافته است. همـچنين مـو حـاوي رنـگدانه مــلانين ميباشد. دو نوع ملانين در مو توليد ميـگردد يكي اوملانين
(EUMELANIN) كه ايجاد كننده رنـگ قـهوه اي و مشــــكي
است و فئوملانين (PHAEOMELANIN) كه ايجاد كننده رنگ قرمز مي باشد. تـركـيــب اين دو دو نوع رنگدانه رنگهاي متنوع مو را پديد مي آورند. قطر مو 0.1 ميلي متر مي باشـد. مو بطور متوسط در روز 0.35 ميلي متر و در ماه 1 سانتي متر رشد مي كـــند. رشد مو در تابستان از زمستان بيشتر بوده و همچنين رشد مو در مردان انــدكي سريعتر از زنان ميباشد. حداكثر طول مو در سر 70 الي 90 سانتي متر ميباشد. در بـــدن انسان 3 نوع مو رشد ميكند:
1- لانوگو (LANUGO): موي نازك، بي رنگ و فاقد مغز مياني كه كرك مانند بوده و تمام بدن جنين را در رحم ميپوشاند اما يك ماه پيش از بدنيا آمدن كودك اين موها ريزش پيدا ميكنند.
2- ولوس (VELLUS): تمام سطح پوست بدن جز كف دست و پا و لبها را پوشانده.اين مو نيز كرك مانند بوده و فاقد رنگدانه است.لطيف، نرم و نازك و فاقد مغز مياني ميباشد.
3- ترمينال (TERMINAL): موهاي بلند و ضخيم و زبري مي باشند كه ابــروهـــا، مـوي سر، مژه ها، ريش و سبيل و موهاي نواحي تناسلي را تشكيل ميدهد.
در بدن موهاي ولوس قادر به تبديل به موهاي ترمينال ميباشند ( بـا تـحريك هورمونهاي مردانه).
استحكام موي شما به پروتئين كراتين بستگي دارد. يك تار مو ميتواند تا 25 درصد طول طبيعي خود پيش از آنكه پاره گردد كشيده شود. ايـن مـقـدار در تــار مــوي خيس به 50 درصد ميرسد! هر تار مو پيش از آنكه پاره گردد قادر به تحمل 100 گرم بار مي بـاشد به عبارتي اگر مـوهاي سر را بريده و بصورت طناب درآوريم آن طنـاب قـــادر به تحمل 10 تن بار خواهد بود! استحكام موي سر شما برابر با استحكام يك مفتول مسي بـــا قطر برابر با تار مو ميباشد! مراحل رشد مو به قرار زير است:
1- مـرحله رشد فعال و يا آناژن (ANAGEN):
دراين مرحله سلولهاي فوليكول مرتبا رشد كرده و تقسيم شده و شاخي ميـگردند و ساقه مـو را
تشكيل ميدهند.
2- مـرحله انتقالي و يا كاتاژن (CATAGEN):
در ايـن مــرحـــله رشد مو كند شده و مو به 6/1 طول خود چروكيده ميشود.
3- مرحله ريزش مو و يا تلوژن (TELOGEN): در ايـن مرحله رشد مـو مـتـوقف شده و ارتباط قاعده فوليكول با مو سست شده و در اثر فشار تار موي جديد در حال رشد، تـــار موي قديمي ميريزد. اين مرحله، مرحله استراحت مو نيز ناميده ميگردد.
مرحله آناژن معمـولا در سر 6 سـال به طـول مـي انــجامد و 85 درصد موهاي سر در اين مرحله قرار دارند.
مـرحـــله كاتاژن در موهاي سر در حدود 10 روز بطول مي انجامد و تنها 1 درصد مـوهـاي سر در اين مرحله قرار دارند
مرحله تلوژن در موهاي سر معمولا 12 هفته بطول مي انجامد و 25 درصد مـوهــاي سر در اين مرحله قرار دارند.
دوره سيكل كامل رشد و ريزش مو حدود 3 الي 4 سال به طول مي انجامد اما اين مدت براي مژه ها 4 ماه است. مدت رشد و استراحت موهاي نواحي ديـگر بـدن بـــه قــرار زير ميباشد:
1- ابـرو: مـدت اسـتـراحـــت: 12 هفته/ مدت رشد: 8-4 هفته/ تـعـداد پـيـاز مــو در هــر سانتيمتر مربع پوست: 350 / سرعت رشد در روز: 0.61 ميلي متر
2- ريش صورت: مدت استراحت: 10 هفته/ مدت رشد: 1 سال/ تـعداد پــيـاز مو در هر سانتي متر مربع: 500 در چانه و 800 در گونه/ سرعت رشد: 0.32 ميلي متر
3- سبيل: مدت استراحت: 6 هفته/ مدت رشد: 16 هفته/ تعداد پياز در هر سانتيــمـتر مربع: 500/ سرعت رشد: 0.38 ميلي متر
4- زير بغل: مـدت اسـتـراحــت: 12 هفـتـه/ مـــدت رشد: 16 هفته/ تعداد پياز مو: 65 / سرعت رشد: 0.3 ميلي متر
5- موهاي پا: مدت استراحت: 24 هفته/ مدت رشد: 16 هفته/ تـعـداد پـيـاز مــو: 60 / سرعت رشد: 0.21 ميلي متر
6- موهاي نواحي تناسلي: مدت استراحت: يك هفته/ مدت رشد: چندين ماه/تعداد پياز مو: 70 / سرعت رشد: 0.3 ميلي متر
علت آن كـه موهاي سر همواره در حال رشد مي بـاشـد امـا مثـلا مـوهـاي ابرو تا اندازه مشخص بلند ميگردد، در كنترل ژنتـيـكي آنهـا بـوده كـه مـدت زمـان آنـاژن و تلوژن آنها را تعيين مي كـند. مثلا در موي سر در آن واحد 85 درصد موها در حال رشد بوده و تنها 13 درصد مـوها در حال استراحت ميباشند. اما در ابرو تنها 10 درصد موها درحال رشد و 90 درصد موها در حال استراحت هستند.
ريزش 50 الي 100 تار مو از موهاي سر در روز طبيعي ميبـاشد. شـكل مو و يا صاف و يا مجعد بودن مو به 2 عامل بستگي دارد:
1- جهتي كه تارهاي مو از فوليكول و پوست سر خارج ميگردد.
2- شكل خود فوليكول. هنگامي كه سطح مقطع تار مو گرد ياشد و مـو عمود بر پوست سر برويد موها صاف ميشوند. هـنگامي كه سطح مقطع تار مو بيضي شكل و با اندكي زاويه از پوست سر خارج مي گردد، موها موج دار مي شـوند. هنگامي كه سطح مقطع موها بيضي كشيده باشد و با زاويه تيزي از پوست سر برويند موها مجعد ميشوند.
پر مويي در زنان و درمان آن، مو خوره، چگونگي فر كردن و صاف كردن مو...

هيرسوتيزم (HIRSUTISM) چيست؟
همانطور كه اشاره شد موهاي از نوع ولوس (كه در تمام بدن پراكنده ميباشند)، بـر اثــر هورمونهاي مردانه و يا آندروژن به موهاي زبر از نوع ترمينال تبديل ميگردند. هــورمونهاي مردانه در زنان از تخمدان و غدد فوق كلوي آنها ترشح مي گردد. زمــاني كـــه ترشح اين هورمون در بدن زنان افزايش ميـيابد، مـوهاي زير بغل و نواحي اعضاي تناسلي و صورت به خاطر آنكه به اين هورمون بيشتر حساس ميباشند، در ايـن نـواحـي موها سريعتر به نـوع تــرمينال تبديل ميگردند. بنابراين زنان دچار پرمويي مي شوند. الـبـتـه پـر مـويي در زنـان پس از يائسگي نيز بطور خفيفي مشاهده ميگردد. كم كاري تيروئيد، اسـتـفاده از داروي مينوكسيديل و قرصهاي جلوگيري از بارداري حاوي پروژسترون نيز موجب پر مويي ميگردند. .

موخوره (SPLIT ENDS) چيست؟
زماني كه ساقه مو از درازا شكاف برميدارد و سر مو شاخ شاخ مي گردد، به آن موخوره شدن مو مي گويند. در اين حالت كوتيكول محافظ مو آسيب ميبيند و فـيبر داخلي مو فرسوده ميگردد.
عوامل ايجاد موخوره:
1- سشوار و اتو حالت دهنده مو چربي طبيعـي مــو را از ميان برده كه سبب موخوره ميشوند
2- كمبود آب بدن: آب فراوان بنوشيد.
3- برس كشيدن موهاي خيس: چـون ســبب كشيدگـي ساقه مو شده و موها آسيب ميبينند.
4- از گيره و سنجاق سر كمتر استفاده كنيد.
5- در معرض زياد نور خورشيد قرار نگيريد.
6- در محصولات مو حاوي الكل استفاده نكنيد.
7- استـفاده از رنـــگ مــو و فر كردن مو نيز سبب موخوره ميگردد.
سـعي كنيد سر موهاي خود را براي پيشگيري از موخوره شدن هر 6 هفته يكبار اندكي كوتاه كنيد.

موي درون روييده (INGROWN HAIR) چيست؟
هـــــنگامي كه سر مو بدرون پوست فرو ميرود به آن موي درون روييده ميگويند. علت اصلي آن اين است كه هـنگام تـراشـــيدن مو توسط تيغ و يا ماشين اصلاح، مـوهـا را بـر خلاف رويششان كوتاه ميكنند. هــمواره موها را در جهت رويششان کوتاه کنید زیرا تراشیدن ریش از نظر دینی و علمی مضر اعلام شده است. يك دليل ديگر آن اين مي بـاشـــد كه موها زياد از ته تراشيده مي شوند. مــوهاي درون روييده مي توانند سبب التـهاب، خـارش و يـا عـــفونت گردند.

چگونه مو ها را صاف و يا فر ميكنند؟
همانطور كه اشاره شد، مـو از پـروتـئـيـن كــراتين تشكيل يافته اسـت كـه قسـمت عـمده اين پروتئين از اسد آمينه سيستئين (CYSTEIN) ايجاد شده است.اين اسيد آمينه داراي تركيب سولفور در ساختمان خود ميباشد.هنگامي كه دو سولفور با يكديگر پيوند ميخورند تشكيل پيـوند دي سـولفـيـد را ميدهند كه يك پيوند كوالانسي مي بـاشـد.
هـمچـنـين در مــــو تعداد زيادي پيوند هيدروژني مـوجــود مي بـاشـــد. خيس شدن موها سبب از هـم گسسـتـن پيوندهاي هيدروژني و خشك شدن موها سبب ميـگردد.
بنابراين شما با خـيس كـردن مـوها قـادر بـه حــالت دادن موهاي خود مي بـاشيد. امـا بــراي فر كردن دائم موها از محصولات ويژه اي استفاده ميگردد.

علل ريزش مو چيست
1- صـدمات خـارجي: كشــيدن شــديد مو توسط برس، كشيدگي مو بوسيله هد بـنـد، باندهاي كشي و سنجاق سر، حرارت زياد و سرماي شديد.
2- كم خوني و كمبود آهن و سوء تغذيه، كمبود ويتامينهاي A-B و كمبود روي.
3- مصرف برخي داروها مانند: تيوراسيل.
4- كم كاري غده تيروئيد.
5- نارسايي غدد فوق تيروئيد.
6- قارچ كچلي سر.
7- استفاده زياد از كلاه.
8- گردش نامناسب خون در پوست سر.
9- استرس.
10- تغييرات هورموني: استروژن رشد مو را تحريك كرده اما تستـوسـترون سبـب ريزش مو ميگردد. در حين حاملگي موهاي زنان ضخيم و پر پشت شده امــا پس از زايمان و يا يائسگي ريزش مو افزايش مي يابد.
11- آندروژنيك (ANDROGENIC ALOPECIA): علت 95 درصد ريـزش مو در زنان و مردان را تشكيل ميدهد. علت آن افزايـــش هورمون دي هيدروتستوسترون (DHT) ميباشد. اين ماده نوع بسيار فعال تستوسترون است. سـبب كاهش فعاليت فوليكول شده و مــرحله آناژن را كوتاه ميكند.

روشهاي درمان ريزش مو
1-استفاده از داروهای گیاهی و بدون عارضه ریزش مو
2- كاشت مو ساده: موهاي پشت و كنار سر را برداشته و به جلوي سر منتقل ميكنند.
3- كاشت موي تكه اي(FLAP): دراين روش پوست حاوي مـــوي پشت سر و يا كنار سر را برداشته و به جلوي سر پيوند ميزنند.
4- كاهش سطح پوست سر: در ايـن روش پــوست ميان فـرق سـر را شكـافـتـه و از از طـــرفين پوست را به سمت همديگر مي كشند.

نكاتي مراقبتي
1- در شانه و برس مو با گذشت زمان گرد وغبار و آلودگي انباشته مي گـردد كـه بـــهـتر است برس و شانه خود را توسط اندكي شامپو و يا محلول نشاسته شســـتشو داده و موهاي گير كرده ميان آنها را بيرون آورده و تميز كنيد.
2- موهاي خيس را به هيچ وجه شانه و برس نكشيد. مـوي سـر را نـيـز به سمت عقب شانه نكشيد با اين عمل به فوليكولهاي مو فشار وارد مي آوريد.
3- از سشوار با درجه خيلي گرم استفاده نكنيد.
4- براي رشد مو تغذيه مناسب داشته باشيد: رژيـم غـذايي شـمـا بـايـد حاوي ويتامين بيوتين، B6، موادی كه در بـــدن مــــبــــدل به ويتامين آ ميگردند و در سبزيجات و ميوه هاي سبز رنگ و زرد رنگ موجود مي بـــاشــــد، پروتئين: سويا، تخم مرغ، ماست و حبوبات.
5- سيگار نكشيد و از نوشيدنيهاي حاوي كافئين استفاده نكنيد.
6- كمتر از غذاهاي چرب و شيرين استفاده كنيد.
7- آب خيلي داغ به سرتان نزنيد، خواب كافي داشته باشيد و موهايتان را هر چند وقت يكبار كوتاه كنيد.
8- پوست سر خود را ماساژ دهيد تا گردش خون در آن به خوبي جريان يابد.